“Yardımcı üreme teknikleri (ART)” tek bir işlem değil, koşullara göre kullanılan bir araç setidir. Nedene, yaşa ve geçmişe göre evde aşılama (ICI/IVI) gibi basit çözümlerden laboratuvar tabanlı IVF/ICSI’ye kadar farklı yollar uygundur. Bu genel bakış yöntemleri konumlandırır, süreçleri, başarı şansını, risk ve maliyetleri açıklar ve detaylı sayfalara yönlendirir. WHO kısırlık bilgi notu 12 ay gebelik oluşmazsa (≥35 yaş için 6 ay) tıbbi değerlendirme önermektedir.
Yöntemlerin hızlı karşılaştırması
- ICI / IVI – Evde aşılama
Enjektör/kap ile semen rahim ağzına yakın yerleştirilir. Hafif kısıtlılıklarda veya donör spermiyle uygundur. En düşük maliyet, en yüksek mahremiyet. - IUI – İntrauterin inseminasyon
Yıkanmış sperm ince bir kateterle rahim içine verilir. Orta düzey erkek faktörü, servikal problemler veya açıklanamayan infertilitede. - IVF – İn vitro fertilizasyon
Uyarılmış birden çok oosit laboratuvarda spermle bir araya getirilir. Tüp (tubal) faktörde veya başarısız IUI sonrası standart. - ICSI – Mikroenjeksiyon
Tek bir sperm doğrudan oosite enjekte edilir. Ağır erkek faktöründe veya TESE materyalinde en uygun seçenek.
Türkiye’de özel klinik paketleri farklı içerikler sunar; ilaçlar ve ICSI/PGT/dondurma gibi “ek hizmetler” çoğunlukla ayrıca fiyatlanır.
Yöntem kartları
| Yöntem | Tipik endikasyon | İnvazivite | Siklus yükü | Özellikler |
|---|---|---|---|---|
| ICI/IVI | Özel donasyon, hafif kısıtlılık | düşük | düşük | yüksek mahremiyet; zamanlama kritik |
| IUI | servikal faktör, hafif/orta erkek faktörü, açıklanamayan | düşük | düşük–orta | yıkanmış sperm; ayaktan işlem |
| IVF | tubal faktör, endometriozis, IUI sonrası | orta | orta–yüksek | laboratuvar döllenmesi; tek embriyo transferi (SET) tercih edilir |
| ICSI | ağır erkek faktörü, TESE | orta | orta–yüksek | mikroenjeksiyon; laboratuvar maliyet payı daha yüksek |
Hangi durumda hangi yöntem?
Seçim; neden, yaş, over rezervi ve geçmişe bağlıdır. Temel değerlendirme anamnez, ultrason, hormonlar ve en az bir adet WHO 2021 Semen Manual ölçütlerine uygun kalite güvenceli spermiogramı içerir.
- ICI/IVI: özel donasyon tercihi, hafif kısıtlılık, yüksek özerklik ve mahremiyet isteği.
- IUI: koyu servikal mukus, hafif/orta semen parametre düşüklüğü, açıklanamayan infertilite.
- IVF: tuba tıkanıklığı/eksikliği, anlamlı endometriozis, IUI başarısızlığı, kombine faktörler.
- ICSI: çok düşük semen parametreleri (OAT), TESE ile azoospermi, IVF’de döllenme sağlanamaması.
Başarı olasılığını gerçekçi okumak
Yaş, tanı, gamet kalitesi, embriyo kültürü ve tek embriyo transferi politikası ana belirleyicilerdir. Hasta dostu açıklamalar için NHS IVF sayfası, profesyonel kılavuzlar için ESHRE önerilir.
IUI, IVF ve ICSI süreci
Kısaca IUI
İsteğe bağlı hafif uyarım → semen yıkama → ovülasyona yakın ince kateterle rahim içine verme → gerekirse luteal destek.
Kısaca IVF
Uyarım ve USG/kan kontrolleri → oosit toplama (ponksiyon) → laboratuvarda döllenme → embriyo kültürü → tek embriyo transferi → kalanlar için kriyo seçeneği.
Kısaca ICSI
IVF ile benzer; döllenme, tek bir spermin oosite doğrudan enjeksiyonu ile sağlanır — ağır erkek faktöründe yararlı.
Riskler ve güvenlik
Çoğu hafif, nadiren ağır: ovaryan hiperstimülasyon sendromu (OHSS), ponksiyon sonrası kanama/enfeksiyon, çoklu embriyo transferinde çoğul gebelik riski, psikolojik yük. Bireyselleştirilmiş protokoller ve tek embriyo transferi riskleri anlamlı biçimde azaltır; özetler için ESHRE’ye bakabilirsiniz.
Maliyet ve geri ödeme (TR)
| İşlem | Tipik kalemler | Yaklaşık aralık (₺) |
|---|---|---|
| IUI | Hafif uyarım (opsiyonel), yıkama, kateter, izlem | ~₺5.000–₺20.000 / siklus |
| IVF | Uyarım, oosit toplama, döllenme, kültür, transfer | Prosedür ~₺60.000–₺150.000 / siklus; ilaçlar genelde +₺20.000–₺60.000 |
| ICSI | IVF + mikroenjeksiyon; daha yüksek laboratuvar payı | IVF paketine ek ~₺10.000–₺40.000 |
| Dondurulmuş embriyo transferi (FET) | Çözme, endometrium hazırlığı, transfer | ~₺10.000–₺30.000; depolama ~₺1.000–₺5.000/yıl |
Kim öder? Türkiye’de SGK belirli koşullar sağlandığında bazı kalemleri kısmen karşılayabilir; yaş, evlilik süresi, önceki denemeler ve uzman raporu gibi kriterler önemlidir. Özel sağlık sigortası kapsamı poliçeye bağlıdır. İşlem, ilaç, dondurma/depolama ve “ek hizmetler” dahil/haricini ve fiyat geçerlilik süresini net gösteren yazılı ayrıntılı teklif isteyin.
Hukuki çerçeve (TR)
ART; ilgili mevzuat ve mesleki standartlara uygun, yetkili merkezlerde uygulanır. Türkiye’de uygulama esas olarak evli çiftlere yöneliktir. Gamete/embriyo bağışı ve taşıyıcı annelik (surrogacy) genel olarak yasaktır. Erişim kriterleri, onam ve dosyalama/izlenebilirlik gereklidir. Düzenlemeler değişebileceğinden güncel prosedürü tedavi merkezinizle teyit edin.
Tedavi öncesi kontrol listesi
- Temel incelemeleri tamamlayın (hormonlar, USG, WHO 2021 ölçütlerine uygun spermiogram).
- Endikasyon ve hedefi netleştirin (örn. tek embriyo transferi ilke olsun; kriyo stratejisini belirleyin).
- İlaç ve izlem planını anlayın; acil iletişim numaralarını kaydedin.
- Yazılı teklif alın; SGK/özel sigorta kapsamı, istisnalar, depolama ücreti ve gerçek “ek hizmet” ihtiyacını ödeme öncesi teyit edin.
- Psikolojik destek ve sikluslar arası dinlenmeyi planlayın.
Alternatifler ve tamamlayıcılar
Başlangıç durumunuza göre hassas döngü takibi, doğru zamanlama ve yaşam tarzı düzenlemeleri yardımcı olur. Donör spermi isteniyorsa veya ICI/IVI yolu size daha uygunsa, sitemizde detaylı bilgi ve araçlar bulabilirsiniz.
- ICI / IVI – Evde aşılama: özerk ve mahrem planlama.
- IUI: yıkanmış spermle ayaktan seçenek.
- IVF: tubal faktör veya IUI sonrası laboratuvarda döllenme.
- ICSI: ağır erkek faktöründe.
RattleStork – güvenle planlayın, net şekilde belgeleyin
RattleStork, doğrulanmış profiller, güvenli mesajlaşma ve randevular, döngü/zamanlama notları ile özel kontrol listeleri gibi araçlarla sizi destekler — özel sperm bağışı (ICI/IVI) ve yapılandırılmış karar verme için faydalıdır. RattleStork tıbbi danışmanlık yerine geçmez.
Sonuç
ART pek çok yol sunar — anahtar; doğru tanı, gerçekçi bir plan ve net bilgidir. Bir sonraki adım için ICI/IVI, IUI, IVF ve ICSI sayfalarımıza da göz atın.