Ortak Ebeveynlik (Co-Parenting) Türkiye’de: Modern Aile ve Ebeveynlik Yaklaşımı

Yazarın fotoğrafı
Yazan Zappelphilipp Marx21 Mayıs 2025
Türkiye’de ortak ebeveynlik görseli

Ortak ebeveynlik (co-parenting), boşanmış veya evlenmemiş ebeveynler, tek ebeveynler ve LGBTQ+ çiftleri arasında Türkiye’de giderek yaygınlaşıyor. Bu rehberde, neden bu modeli tercih ettiklerini, hangi avantajları sunduğunu ve nasıl bir ebeveynlik planı ile pratik stratejiler uygulayarak ailenizin gelişmesine katkı sağlayabileceğinizi öğreneceksiniz.

Ortak Ebeveynlik (Co-Parenting) Nedir?

Türk Medeni Kanunu’nda (TMK m.182-183) ve ilgili Aile Mahkemeleri uygulamalarında, ortak ebeveynlik, iki veya daha fazla yetişkinin hem kanuni velayet (karar alma yetkisi) hem de fiili velayet (barınma ve bakım zamanı) haklarını paylaşmasıdır. Tüm detaylar, mahkeme onaylı bir ebeveynlik planı ile yazılı güvence altına alınır.

Ortak Ebeveynlik Avantajları

Türkiye’de modern aile yapısına uygun ortak ebeveynlik şunları sağlar:

  • Esneklik: Vardiyalı bakım sayesinde iş ve özel hayat kolayca dengelenir.
  • Ruhsal Destek: Sorumluluğun paylaşılması stres ve tükenmişliği azaltır.
  • Çeşitli Rol Modeller: Çocuk, farklı ebeveynlik tarzlarından faydalanır.
  • Hukuki Güvence: TMK ve Aile Mahkemeleri uygulamalarıyla güvence altına alınır.

Zorluklar & Çözümler

Başarılı bir ortak ebeveynlik için:

  • Açık İletişim: Haftalık görüşmelerle yanlış anlamalar önlenir.
  • Yazılı Anlaşmalar: Tatil, okul takvimi ve kritik kararları içeren ebeveynlik planı.
  • Uyum Yeteneği: Çocuğun büyümesi ve hayat koşullarına göre plan güncellenir.
  • Profesyonel Destek: Aile Mahkemesi arabulucuları veya psikologlardan yardım.

LGBTQ+ Aileler için Ortak Ebeveynlik

LGBTQ+ çiftler, genellikle tüp bebek, evlat edinme veya vekil anne yöntemleri kullanır. Her iki ebeveynin de haklarını güvence altına almak için erken dönemde aile hukuku avukatı desteği almak kritik öneme sahiptir.

Günlük Pratik İpuçları

  • Ortak Takvim: Google Takvim, Cozi veya EbeveynApp ile randevu ve etkinlikleri koordine edin.
  • Rutine Bağlı Toplantılar: Haftada 30 dakikalık çevrim içi görüşmeler planlayın.
  • Tutarlı Rutinler: Yatma, ödev ve ekran süresi kurallarında uzlaşın.
  • Açık Roller: Servis, okul projeleri ve sosyal etkinlik sorumluluklarını paylaşın.
  • Çocuğun Görüşü: Yaşına uygun tercihlerine sürece dahil edin.

Çatışma Yönetimi

  • Arapuluculuk (Mediation): Mahkeme arabulucuları veya özel uzmanlarla çözüm.
  • Aile Terapisi: Aile psikologlarından yardım alın.
  • Ebeveyn Koordinatörü: Yüksek çatışmalı durumlarda mahkeme atamalı uzman.

Hukuki Hususlar

  • Velayet Türleri: Kanuni (karar alma) vs. fiili (barınma) velayet.
  • Nafaka: TMK m.329-336 uyarınca gelir durumuna ve çocuğun ihtiyaçlarına göre belirlenir.
  • Karar Yetkisi: Eğitim, sağlık ve din konularında kim karar verecek açıkça tanımlanır.
  • Ebeveynlik Planı: Aile Mahkemesi’ne sunularak hukukî bağlayıcılık kazanır.
  • Vasiyet ve Temsilcilik: Ebeveynin vefatında vekil veli tayini.
Türkiye’de ortak ebeveynlik için hukuki düzenlemeler
Şekil: Türkiye’de ortak ebeveynlikte temel hukuki güvencelers

Tavsiye: Aile hukuku avukatı veya Baro bünyesindeki ücretsiz danışmanlık servislerinden faydalanın.

Doğru Ortak Ebeveyn Nasıl Bulunur?

  • Çevrimiçi Platformlar: “Ortak Ebeveynlik Türkiye” Facebook grupları, ParentMatch, AileKoordinatörü
  • Ağ ve Öneriler: Psikologlar, okullar ve destek gruplarından referans isteyin.
  • Kendini Değerlendirme: Değerler, ebeveynlik tarzı ve uzun vadeli hedeflerin uyumuna bakın.

İleri Okuma & Araştırma

Sonuç

Türkiye’de ortak ebeveynlik, çocuğun yararını merkeze alan dayanıklı, işbirlikçi bir aile ağı oluşturur. Net bir ebeveynlik planı, açık iletişim ve sağlam hukuki yapı ile her ilişki biçiminde aileniz için aydınlık bir gelecek inşa edebilirsiniz.

sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

Kanuni velayet çocuğun eğitim, sağlık ve din gibi konularda karar alma yetkisini; fiili velayet ise çocuğun nerede ve nasıl yaşayacağını belirler.

TMK m.329-336 uyarınca, ebeveynlerin gelir düzeyi ve çocuğun ihtiyaçları göz önünde bulundurularak mahkemece belirlenir.

Evet—yer değiştirme, iş durumu veya çocuğun yeni ihtiyaçları gibi önemli bir değişiklik olduğunda, mahkemeden revizyon talep edilebilir.

Ebeveyn, diğer ebeveyne bildirimde bulunmalı ve beton şekilde çocuğun yararı gözetilerek mahkemeden izin almalıdır.

Ebeveynlik planında tatiller ve yaz tatili blokları eşit olarak bölünerek düzenlenir.

Mahkeme atamalı, çoğunlukla aile terapisti veya arabulucu uzman, ebeveynlik planının uygulanmasına ve günlük anlaşmazlıkların çözülmesine yardımcı olur.

Aile Mahkemesi arabuluculuk programları, ortak ebeveynlik eğitimleri ve koordinatör atamaları gibi hizmetler mevcuttur.

Baro bünyesindeki ücretsiz danışmanlık, Barolar Birliği merkezleri veya üniversite hukuk kliniklerinden faydalanabilirsiniz.

Aile terapisti desteği alın veya mahkemeden çocuk haklarını koruması için veli ad litem atanmasını talep edin.

Ebeveynlik planı, her iki ebeveynin güvenli portal, e-posta veya özel uygulamalar üzerinden eşit erişimi garanti etmelidir.

Büyük ebeveynler, çocuğun yararına ise aile mahkemesine başvurarak ziyaret hakkı talep edebilir.

OurFamilyWizard, TalkingParents, Custody X Change, FamilyWall ve Google Takvim ortak takvim, masraf kaydı ve mesajlaşma özellikleri sunar.