Chảy máu trong thai kỳ làm nhiều cha mẹ tương lai lo lắng. Mặc dù không thể có kinh nguyệt thật sự trong thời gian này, có thể xuất hiện nhiều dạng chảy máu khác nhau – từ làm tổ bình thường đến biến chứng nghiêm trọng như mang thai ngoài tử cung. Hướng dẫn này giải thích tất cả nguyên nhân quan trọng, trình bày triệu chứng điển hình, mô tả chẩn đoán được khuyến nghị và cung cấp lời khuyên thực tế về cách xử lý đúng.
Tại sao không thể có kinh nguyệt khi mang thai
Kinh nguyệt xảy ra khi niêm mạc tử cung dày lên bị bong ra do không có thụ thai. Khi mang thai, niêm mạc này được giữ lại để nuôi dưỡng phôi thai. Do đó, mọi chảy máu trong thai kỳ đều do cơ chế khác – không phải kỳ kinh bình thường.
Chảy máu thai kỳ và kinh nguyệt – cách phân biệt
Kinh nguyệt: chảy máu mạnh, liên tục trong 3 – 7 ngày, tái diễn theo chu kỳ, thường kèm đau bụng kinh.
Chảy máu thai kỳ: thường nhỏ giọt hoặc chảy máu nhẹ (Ra máu nhẹ), màu đỏ nhạt đến đỏ thẫm, kéo dài từ vài giờ đến vài ngày, thời điểm không đều.
Kiểm tra nhanh: Đánh giá đúng màu sắc, lượng máu & triệu chứng kèm theo
Những khác biệt nhỏ giúp định hướng nhanh chóng:
- Màu hồng nhạt hoặc nâu nhạt – nhẹ: thường là dấu hiệu của máu cấy ghép hoặc chảy máu giả kinh nguyệt.
- Ra máu đỏ nhạt ngay sau khi quan hệ hoặc khám: chảy máu tiếp xúc điển hình do cổ tử cung nhạy cảm.
- Màu đỏ thẫm, nhiều hơn, có mô: có thể báo hiệu nguy cơ sảy thai – cần khám bác sĩ.
- Chảy máu ồ ạt kèm đau một bên hoặc vấn đề tuần hoàn: Nghi ngờ mang thai ngoài tử cung hoặc biến chứng nhau thai – ngay lập tức vào phòng cấp cứu.
Nguyên nhân phổ biến gây chảy máu trong thai kỳ
Chảy máu cấy ghép
6 – 12 ngày sau thụ tinh, phôi bám vào niêm mạc. Các mạch máu nhỏ có thể bị rách. Điển hình là chảy máu nhẹ màu hồng nhạt đến nâu, không kéo dài quá hai ngày. Thông tin thêm tại ACOG (Mỹ).
Chảy máu giả kinh nguyệt
Thay đổi hormone ngắn hạn, thường quanh ngày dự kiến hành kinh, gây ra chảy máu nhẹ. Nó ngắn và ít hơn kinh nguyệt bình thường và tự hết.
Chảy máu tiếp xúc
Cổ tử cung được tưới máu mạnh trong thai kỳ. Quan hệ tình dục hoặc khám âm đạo có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ. Máu thường có màu đỏ nhạt và ngừng sau vài giờ.
Nhiễm trùng và tổn thương nhỏ
Viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm nấm hoặc tổn thương nhỏ (ví dụ do dùng tampon) gây kích ứng niêm mạc. Xét nghiệm âm đạo xác định tác nhân, điều trị dựa trên đó. Thông tin cho bệnh nhân có tại NHS (Anh).
Biến chứng nghiêm trọng
Một số chảy máu cho thấy các tình huống nguy hiểm:
- Mang thai ngoài tử cung: thường từ tuần thứ 6 của thai kỳ, đau một bên dữ dội, chảy máu ồ ạt.
- Sảy thai: đau quặn thắt và chảy máu tăng dần, thường kèm theo bong mô.
- Nhau tiền đạo hoặc bong nhau thai: chảy máu đỏ tươi trong tam cá nguyệt thứ 2 hoặc thứ 3, đôi khi không đau, luôn cần cấp cứu.
Chảy máu theo tam cá nguyệt: Tần suất như thế nào?
Tam cá nguyệt thứ nhất (0 – 12 tuần thai)
Chảy máu nhẹ phổ biến nhất ở giai đoạn này – thường do làm tổ hoặc biến động hormone. Tuy nhiên, cần được bác sĩ kiểm tra để loại trừ biến chứng.
Tam cá nguyệt thứ hai (13 – 27 tuần thai)
Chảy máu ít hơn. Nếu vẫn có máu, các chuyên gia sẽ kiểm tra vị trí nhau thai và chiều dài cổ tử cung.
Tam cá nguyệt thứ ba (28 – 40 tuần thai)
Mọi chảy máu tươi đều có thể nghiêm trọng – nó có thể báo hiệu chuyển dạ sớm hoặc bong nhau thai và cần nhập viện ngay lập tức.
Chẩn đoán: Phương pháp nào xác định điều gì?
Bác sĩ sử dụng nhiều phương pháp kết hợp để nhanh chóng xác định chính xác:
- Siêu âm qua ngã âm đạo: xác định vị trí phôi, nhịp tim và nhau thai.
- Siêu âm Doppler: kiểm tra lưu lượng máu đến tử cung và nhau thai.
- Xét nghiệm phòng thí nghiệm: theo dõi hCG, progesterone, công thức máu và các chỉ số viêm.
- Phết âm đạo: phát hiện nhiễm khuẩn hoặc nấm (khuyến nghị ví dụ như RCOG).
Tự theo dõi & Sơ cứu
Phát hiện chảy máu nhẹ? Cách xử lý:
- Theo dõi: Ghi lại màu sắc, lượng và thời gian, cũng như đau, sốt hoặc chóng mặt.
- Sử dụng băng vệ sinh: không dùng tampon – để đánh giá mất máu tốt hơn.
- Nghỉ ngơi thể chất: Tránh căng thẳng, thể thao hoặc nâng vật nặng.
- Ngay lập tức đến bệnh viện: nếu chảy máu nhiều hơn , mô bong ra hoặc xuất hiện các triệu chứng tuần hoàn.
Kết luận
Chảy máu trong thai kỳ có thể gây lo lắng, nhưng trong nhiều trường hợp là vô hại. Vì kỳ kinh thực sự đã được loại trừ, nên mọi chảy máu cần được khám bác sĩ kịp thời để loại trừ nguyên nhân nghiêm trọng và bảo vệ tốt nhất cho mẹ và bé.