Spermabanken in Nederland 2025: Alle locaties voor zaaddonoren (regels, vergoeding, procedure)

Profielfoto van de auteur
Zappelphilipp Marx•
Overzicht 2025: Nederlandse spermabanken en informatie voor zaaddonoren

Wil je in Nederland zaaddonor worden en zoek je een spermabank bij jou in de buurt? Hieronder vind je alle actieve Nederlandse spermabanken (8 locaties), met kerninformatie voor donoren: aanmelding, leeftijdseisen, onkostenvergoeding en directe links naar de officiële pagina’s (stand: oktober 2025). De focus ligt op informatie voor donoren.

Belangrijk: dit overzicht gaat over donorwerving en -banking. Behandel- en verzenddiensten van fertiliteitsklinieken vergelijken we hier niet. Voor exacte wachttijden en adresgegevens: volg de link naar de officiële kliniekpagina en controleer de nationale registers.

Cijfers en duiding

  • Wetgeving: sinds 1 juni 2004 is anonieme donatie verboden. Donorkinderen kunnen vanaf 16 jaar identificerende donorgegevens opvragen via de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (SDKB). De wet is per 1 april 2025 aangescherpt en wordt actief gehandhaafd. Zie de overheidspagina en SDKB. Rijksoverheid: donorinformatie, SDKB, Donorconceptie.nl: Wdkb
  • Landelijk register en toezicht: klinieken (en spermabanken) rapporteren centraal; sinds 2025 is er extra registratie om te voorkomen dat één donor bij meerdere klinieken te veel kinderen verwekt. UMC Utrecht nieuws
  • Donorprofiel: leeftijdseisen liggen doorgaans tussen 18 en 45 jaar (soms 22–45 jaar); medisch en psychologisch screenen is standaard. TFP voorwaarden, UMC Utrecht
  • Vergoeding: betaling voor donaties is in Nederland niet toegestaan; wel is er een onkostenvergoeding per bezoek (reiskosten/tijd). Hoogte en uitbetaling via de kliniek. Amsterdam UMC
  • Kwaliteitskader: laboratoriumbeoordeling volgt internationale terminologie; voor achtergrond en referentiekaders zie het WHO Laboratory Manual (6e editie). WHO Manual

Snelle stads-overzicht

Amsterdam • Utrecht • Zwolle • Leiderdorp • Voorburg • Arnhem • Wolvega • Elsendorp

Alle spermabanken – details en feitencheck (A–Z per plaats)

Amsterdam

Amsterdam UMC – Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde

  • Website: Spermadonor worden • Patiënteninfo: Behandeling met donorsperma
  • Leeftijd/geschiktheid: medisch en psychologisch onderzoek; nadruk op gezondheid en betrouwbaarheid van follow-up.
  • Vergoeding: onkostenvergoeding per bezoek; geen betaling voor spermadonatie.
  • Wachttijden: kliniek communiceert actuele wachttijd op de officiële site.

Arnhem

Rijnstate – Voortplantingsgeneeskunde

  • Website: rijnstate.nl • Donorschap: Spermadonor worden
  • Leeftijd/geschiktheid: screening volgens landelijk standpunt (NVOG/KLEM) en kliniekprotocol.
  • Kenmerk: eigen spermabank; KID-trajectinformatie voor wensouders is publiek.

Elsendorp (Noord-Brabant)

Nij Clinics – Donorbank

  • Website: Spermabanken • Donor worden: Aanmelden als donor
  • Leeftijd/geschiktheid: 18–45 jaar gangbaar; medische/psycho-sociale selectie.
  • Vergoeding: onkostenvergoeding; hoogte via tarievenlijst van de kliniek.

Leiderdorp

TFP Medisch Centrum Kinderwens (MCK)

  • Website: Spermadonor worden • Behandeling: Donorsperma (info)
  • Leeftijd/geschiktheid: meestal 18–45 jaar; gezond, geen ernstige erfelijke aandoeningen; SOA-screening.
  • Wachttijden/werkwijze: intake, testdonatie, laboratoriumbeoordeling, contract, periodieke donaties.

Utrecht

UMC Utrecht – Spermabank

  • Website: Word spermadonor • Behandeling KID: KID/Donorsperma
  • Leeftijd/geschiktheid: 22–45 jaar; fysiek en mentaal gezond; uitgebreide screening en counseling.
  • Beleid 2025: UMC Utrecht werkt primair met eigen donoren en registreert landelijk via SDKB. Nieuws

Voorburg (Regio Den Haag)

Reinier de Graaf – Fertiliteitscentrum

  • Website: ivf.nl • Donorschap: Zaaddonor worden
  • Leeftijd/geschiktheid: volgens landelijk/klinisch protocol; eigen bank en duidelijke KID-informatie.

Wolvega (Friesland)

Nij Clinics – Donorbank

  • Website: Spermabanken • Donor worden: Aanmelden als donor
  • Leeftijd/geschiktheid: 18–45 jaar gebruikelijk; uitgebreide intake + labtest(s).
  • Vergoeding: onkostenvergoeding, uitbetaling volgens kliniekvoorwaarden.

Zwolle

Isala – Spermadonorbank

  • Website: Spermadonorbank • Fertiliteitscentrum: isala.nl
  • Leeftijd/geschiktheid: selectie en screening conform richtlijnen; doneren in vaste cycli.
  • Kenmerk: grote spermabank met structurele donorwerving.

Officiële, centraal bijgehouden lijst met alle 8 Nederlandse spermabanken vind je hier: Donorconceptie.nl – Spermabanken in Nederland.

Zo werkt zaaddonatie (Nederlandse praktijk)

  1. Aanmelding & voorselectie: digitale of telefonische aanmelding; korte vragenlijst over leeftijd, gezondheid en leefstijl; uitleg over wetgeving (niet-anoniem, gegevens bij SDKB).
  2. Testdonatie & labbeoordeling: na 2–5 dagen onthouding; beoordeling van concentratie, motiliteit en morfologie volgens labstandaarden (WHO-terminologie).
  3. Medische/psychologische screening: SOA-tests, eventueel genetische evaluatie, psychosociale intake; informatie over rechten/plichten (o.a. inzagerecht kind vanaf 16 jaar).
  4. Contract & start donatiecyclus: afspraken over frequentie (meestal meerdere donaties over weken/maanden), logistiek en onkostenvergoeding.
  5. Opslag & gebruik: cryopreservatie in vloeibare stikstof; koppeling aan landelijke registratie; inzet volgens kliniekbeleid en wettelijke limieten per donor/gezin.

Praktische tips: houd je aan vaste donatiemomenten, slaap voldoende, vermijd roken en overmatig alcohol/cafeïne; meld ziekte/medicatie aan het lab en verschuif zo nodig je afspraak.

Recht & kwaliteit – wat moet je weten

  • Geen anonieme donatie: kind kan vanaf 16 jaar identificerende donorinfo (naam, geboortedatum, woonplaats) opvragen via SDKB; op 12–15 jaar kan niet-identificerende info worden opgevraagd. Rijksoverheid
  • Registratie & handhaving: landelijke registratie voorkomt overschrijding van limieten en meervoudig doneren buiten zicht. UMC Utrecht nieuws
  • Vergoeding: alleen onkostenvergoeding; commerciële betaling is niet toegestaan. Amsterdam UMC
  • Achtergrond: wet- en regelduiding en actuele praktijkinformatie vind je bij Fiom/Donorconceptie.nl; labachtergrond in de WHO-handleiding. Donorconceptie.nl, WHO Manual

Praktische tips (voor donoren)

  • Start bij een van de 8 officiële spermabanken (zie bovenstaande lijst of het centrale overzicht) en gebruik uitsluitend de officiële aanmeldkanalen.
  • Maak een realistische planning voor testdonaties, onderzoeken en herhaalde bezoeken; houd rekening met tijdelijke wachtlijsten.
  • Lees vooraf de informatie over onkostenvergoeding, privacy en het recht van het kind op inzage; stel vragen bij intake of counseling.

Alternatieve routes & digitale ondersteuning

RattleStork helpt je met begrippen, voorbereiding en keuzehulp. Doneren zelf doe je in Nederland altijd via een erkende spermabank of fertiliteitskliniek onder de Nederlandse wetgeving.

RattleStork – digitale voorbereiding op zaaddonatie in Nederland
Goed voorbereid beginnen: terminologie, wetgeving en checklist op één pleks

Meer weten: RattleStork – voorbereiding op (donor)trajecten

Conclusie

Nederland telt in 2025 acht officiële spermabanken, verspreid over Amsterdam, Utrecht, Zwolle, Leiderdorp, Voorburg, Arnhem, Wolvega en Elsendorp. Voor donoren zijn duidelijke leeftijds- en gezondheidseisen, een transparant screeningsproces en een eerlijke onkostenvergoeding essentieel. Begin altijd bij de officiële kliniekpagina, plan tijd voor selectie en herhaalde donaties, en volg de Nederlandse wetgeving en registratieregels nauwkeurig. Zo draag je veilig en verantwoord bij.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Meestal gaat het om gezonde mannen van ongeveer 18 tot 45 jaar met goede zaadparameters, zonder ernstige erfelijke aandoeningen en met de bereidheid om gedurende meerdere maanden regelmatig te doneren.

Nee, volledige anonimiteit is niet toegestaan; kinderen die uit donatie zijn geboren kunnen op latere leeftijd identificerende gegevens van de donor opvragen via de daarvoor aangewezen instantie.

Commerciële betaling is niet toegestaan; wel is er doorgaans een onkostenvergoeding per bezoek voor tijd en reiskosten, volgens het beleid van de betrokken kliniek of spermabank.

Er vindt een sperma-analyse plaats met aandacht voor concentratie, beweeglijkheid en vorm, aangevuld met medische en eventueel genetische screening en een psychosociale intake volgens het kliniekprotocol.

Je meldt je aan bij een spermabank, vult een vragenlijst in, levert een testdonatie na enkele dagen onthouding, doorloopt medische onderzoeken en start na goedkeuring met geplande donatiebezoeken.

Ja, voor test- en reguliere donaties wordt meestal een onthoudingsperiode van enkele dagen aanbevolen om een representatieve zaadkwaliteit te waarborgen.

Donatie vindt doorgaans plaats volgens een vast schema met meerdere bezoeken verspreid over weken of maanden, zodat voldoende rietjes kunnen worden ingevroren voor later gebruik in de behandeling.

Klinieken hanteren limieten om het aantal gezinnen per donor te begrenzen en registreren gebruik centraal, zodat overschrijding en stapeling tussen verschillende centra wordt voorkomen.

Dat is in de regel niet toegestaan en kan contractueel worden uitgesloten, omdat dit het toezicht op limieten en de registratie van donaties kan verstoren.

Het kind heeft recht op informatie over de donor en kan vanaf een bepaalde leeftijd identificerende gegevens opvragen volgens de Nederlandse wet- en regelgeving en de vastgelegde procedures.

Donorgegevens worden langdurig en beveiligd bewaard zodat latere informatieverstrekking aan het kind mogelijk is; bewaartermijnen en toegang zijn wettelijk vastgelegd en worden door de kliniek toegelicht bij de intake.

Ja, je wordt begeleid door een team dat vragen beantwoordt, gezondheid bewaakt en je informeert over uitslagen, vervolgonderzoek en praktische afspraken rond de donatiebezoeken.

Ja, uitsluitingsredenen kunnen zijn onvoldoende zaadkwaliteit, bepaalde infecties of erfelijke risico’s, ongeschikte medicatie of onvoldoende beschikbaarheid voor het geplande schema van donaties en controles.

Wachttijden verschillen per centrum en periode; veel spermabanken communiceren actueel hun capaciteit en plannen afspraken in overleg zodat testen en donaties goed op elkaar aansluiten.

De uitbetaling van onkostenvergoedingen verloopt volgens het centrumbeleid; doorgaans vindt vergoeding per bezoek plaats na registratie van de donatie en administratieve controle van de afspraakgegevens.

Voor gezonde mannen geldt het donatietraject in het algemeen als goed verdraagbaar; bij klachten of vragen over vruchtbaarheid kun je dit direct met de kliniek bespreken en zonodig medische evaluatie laten doen.

Voldoende slaap, niet roken, matig met alcohol en cafeïne, gevarieerd eten, regelmatig bewegen en het vermijden van oververhitting dragen bij aan stabiele zaadparameters tijdens de donatieperiode.

Lichte inspanning is doorgaans prima, maar intensieve belasting en warmtebronnen vlak voor de afspraak worden vaak afgeraden om de kwaliteit van het monster niet onnodig te beïnvloeden.

De rietjes worden cryogeen opgeslagen, gekoppeld aan een strikt registratiesysteem en ingezet volgens de behandelprotocollen en wettelijke limieten, met kwaliteitsborging bij uitgifte aan een traject.

Je kunt in overleg met de spermabank stoppen; afspraken over reeds ingevroren materiaal en administratieve afhandeling worden vooraf in de toestemmingsformulieren en het donorencontract uitgelegd.

Gewoonlijk volstaan een geldig identiteitsbewijs en je contactgegevens; aanvullende medische informatie of verklaringen kunnen worden gevraagd afhankelijk van het centrum en de uitkomst van de eerste screening.

Dat hangt af van wachttijd, planning en uitslagen; als de testen vlot beschikbaar zijn kan het in enkele weken, maar door drukte of extra onderzoeken kan het langer duren voordat het donatieschema start.

Gebruik voor onderzoek is alleen mogelijk met jouw uitdrukkelijke toestemming; zonder aparte instemming worden donaties uitsluitend voor behandeldoeleinden gebruikt volgens het beleid van de kliniek.

Neem contact op met de spermabank om de afspraak te verplaatsen; bij koorts, infecties of bepaalde medicatie kan tijdelijk uitstel nodig zijn om veiligheid en kwaliteit te garanderen.

Kies een erkende spermabank, meld je aan via het officiële aanmeldformulier, volg de instructies voor voorbereiding en onthouding, en houd je agenda vrij voor testdonatie, onderzoeken en vervolgafspraken.