Η ανδρική υπογονιμότητα αφορά τη μειωμένη ικανότητα του άνδρα να επιτύχει σύλληψη. Στην Ελλάδα, περίπου το 40% των περιπτώσεων υπογονιμότητας στα ζευγάρια οφείλεται σε ανδρικούς παράγοντες. Η διάγνωση και η θεραπεία είναι εφικτές με σύγχρονες μεθόδους και εξατομικευμένη προσέγγιση.
Πρωτοπαθής και δευτεροπαθής υπογονιμότητα
Πρωτοπαθής: Ο άνδρας δεν έχει επιτύχει ποτέ σύλληψη.
Δευτεροπαθής: Υπήρξε τουλάχιστον μία επιτυχής σύλληψη στο παρελθόν.
Κύριες αιτίες ανδρικής υπογονιμότητας
- Κιρσοκήλη: Διόγκωση φλεβών στο όσχεο που αυξάνει τη θερμοκρασία και μειώνει την ποιότητα του σπέρματος.
- Ορμονικές διαταραχές: Χαμηλή τεστοστερόνη ή διαταραχές LH/FSH επηρεάζουν τη σπερματογένεση.
- Γενετικοί παράγοντες: Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (π.χ. σύνδρομο Klinefelter) ή μικροδιαγραφές στο Y χρωμόσωμα.
- Λοιμώξεις: Χλαμύδια, γονόρροια, παρωτίτιδα προκαλούν φλεγμονές στους όρχεις και τους σπερματικούς πόρους.
- Διαταραχές εκσπερμάτισης/στύσης: Οπισθοδρομική εκσπερμάτιση ή στυτική δυσλειτουργία.
- Μεταβολικά νοσήματα: Διαβήτης, παχυσαρκία, ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.
- Διατροφή & βάρος: Υψηλό λίπος σώματος αυξάνει τα οιστρογόνα και μειώνει την τεστοστερόνη.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Έκθεση σε χημικά, φυτοφάρμακα, βαρέα μέταλλα ή υψηλή θερμότητα.
- Βλάβες DNA σπερματοζωαρίων: Οξειδωτικό στρες προκαλεί κατακερματισμό DNA και μειώνει τη γονιμότητα.
- Συγγενείς ανωμαλίες: Κρυψορχία ή συγγενείς ανωμαλίες των σπερματικών πόρων.
Συστάσεις για υγιεινό τρόπο ζωής
- Άσκηση: 150 λεπτά μέτριας έντασης την εβδομάδα.
- Διατροφή: Πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης.
- Διαχείριση βάρους: BMI 20–25 για βέλτιστη ορμονική ισορροπία.
- Ύπνος & στρες: 7–8 ώρες ύπνου και τεχνικές χαλάρωσης μειώνουν την κορτιζόλη.
Διαγνωστικός έλεγχος στην Ελλάδα
- Σπερμοδιάγραμμα σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ
- Ορμονικός έλεγχος (τεστοστερόνη, LH, FSH, TSH, προλακτίνη)
- Υπερηχογράφημα οσχέου
- Έλεγχος λοιμώξεων (χλαμύδια, γονόρροια, παρωτίτιδα)
- Γενετικός έλεγχος αν υπάρχουν ενδείξεις
- Έλεγχος για κιρσοκήλη
Θεραπεία και τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Χειρουργικές επεμβάσεις, ορμονικές θεραπείες και μέθοδοι όπως η ICSI και η IVF προσφέρουν λύσεις. Η ICSI (ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου) εφαρμόζεται σε περιπτώσεις χαμηλής ποσότητας ή κινητικότητας σπέρματος.
Πρακτική λίστα ελέγχου
- Προετοιμασία δείγματος σπέρματος και αποτελεσμάτων
- Ορμονικές και υπερηχογραφικές εξετάσεις
- Ραντεβού σε ουρολόγο/ανδρολόγο
- Έλεγχος ασφαλιστικής κάλυψης και αποζημίωσης
Συμπέρασμα
Η ανδρική υπογονιμότητα είναι πολυπαραγοντική αλλά συχνά αντιμετωπίσιμη. Η έγκαιρη διάγνωση, η εξατομικευμένη θεραπεία και ο υγιεινός τρόπος ζωής αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες για επιτυχία στην Ελλάδα. Συμβουλευτείτε εξειδικευμένο ουρολόγο ή ανδρολόγο για το καλύτερο αποτέλεσμα.