Η ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπερματοζωαρίου (ICSI) είναι εργαστηριακή τεχνική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής κατά την οποία ένα μεμονωμένο σπερματοζωάριο εγχέεται απευθείας σε ώριμο ωάριο. Στόχος του κειμένου είναι μια σύντομη, τεκμηριωμένη καθοδήγηση χωρίς υπερβολές: σαφείς ενδείξεις, ρεαλιστικοί παράγοντες επιτυχίας, η διαδικασία, ζητήματα ασφάλειας, ο ρόλος των εργαστηριακών επιλογών και νηφάλια διάκριση έναντι IVF, IUI και ICI.
Τι είναι η ICSI;
Σε αντίθεση με την κλασική IVF, όπου τα ωάρια επωάζονται με πολλά σπερματοζωάρια, στην ICSI ένα επιλεγμένο, βιώσιμο σπερματοζωάριο εισάγεται με μικροπιπέτα στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου. Έτσι παρακάμπτονται εμπόδια σε περιπτώσεις έντονων διαταραχών στο σπερμοδιάγραμμα ή μετά από προηγούμενη αποτυχία γονιμοποίησης. Φιλική προς τους/τις ασθενείς εισαγωγή με οφέλη και όρια παρέχει η βρετανική αρχή: HFEA: ICSI.
Για ποιους ενδείκνυται η ICSI;
Τυπικές ενδείξεις:
- Έντονος ανδρικός παράγοντας (σημαντικά μειωμένη συγκέντρωση, κινητικότητα ή μορφολογία· αντισπερμικά αντισώματα).
- Αποτυχία γονιμοποίησης σε προηγούμενο κύκλο IVF.
- Χρήση σπερματοζωαρίων που ελήφθησαν χειρουργικά (PESA/MESA/TESE/mTESE).
- Πολύ μικρός αριθμός ώριμων ωαρίων την ημέρα της ωοληψίας, όπου είναι σκόπιμη η βελτιστοποίηση της γονιμοποίησης.
Οι επιστημονικές εταιρείες υπογραμμίζουν επίσης ότι χωρίς ανδρικό παράγοντα η ICSI συνήθως δεν προσφέρει πρόσθετο όφελος σε σχέση με την κλασική IVF· δεν συνιστάται ρουτίνα. Βλ. ενδεικτικά τη γνώμη επιτροπής: ASRM.
Τεκμηρίωση και ποσοστά επιτυχίας
Η πιθανότητα γέννησης ζώντος νεογνού εξαρτάται πρωτίστως από την ηλικία και την ποιότητα των ωαρίων, όχι από την επιλογή της ICSI καθαυτή. Με σαφή ανδρικό παράγοντα η ICSI επιτυγχάνει υψηλά ποσοστά γονιμοποίησης· χωρίς αυτόν, οι συστηματικές συγκρίσεις δεν δείχνουν συνεπές πλεονέκτημα σε κλινικά τελικά σημεία όπως κλινική κύηση ή γέννηση ζώντος νεογνού έναντι της IVF. Επισκόπηση: Cochrane.
Διαδικασία βήμα προς βήμα
- Προετοιμασία: ιστορικό, εξετάσεις, έλεγχος λοιμώξεων· ενημέρωση για εναλλακτικές, πιθανότητες και κινδύνους.
- Διέγερση & παρακολούθηση: ωοθηκική διέγερση με υπερηχογραφικό και ορμονικό έλεγχο· πρόληψη OHSS.
- Ωοληψία: λήψη ώριμων ωαρίων υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση.
- Επεξεργασία σπέρματος: συλλογή και προετοιμασία· όπου χρειάζεται χειρουργική λήψη (π.χ. TESE).
- ICSI: επιλογή βιώσιμων σπερματοζωαρίων και μικροέγχυση σε κάθε ώριμο ωάριο.
- Εμβρυοκαλλιέργεια: αξιολόγηση της ανάπτυξης, συχνά μέχρι βλαστοκύστη.
- Εμβρυομεταφορά: μεταφορά ενός κατάλληλου εμβρύου (προτιμάται μονή μεταφορά)· τυχόν επιπλέον έμβρυα καταψύχονται.
- Λουτεϊνική φάση & τεστ: υποστήριξη με προγεστερόνη· τεστ κύησης περίπου 10–14 ημέρες μετά τη μεταφορά.
Συγκριτική, κατανοητή παρουσίαση IVF και ICSI παρέχει επίσης το NHS Inform.
Κίνδυνοι και ασφάλεια
Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι απορρέουν από τη διέγερση (π.χ. OHSS), τις επεμβάσεις (σπάνια αιμορραγία/λοίμωξη) και την πολύδυμη κύηση όταν μεταφέρονται πάνω από ένα έμβρυο. Η μικροχειριστική διαδικασία μπορεί να προκαλέσει μηχανική βλάβη σε μεμονωμένα ωάρια· αυτό αναφέρεται με σαφήνεια σε αξιόπιστο υλικό προς ασθενείς (π.χ. έντυπο πληροφόρησης NHS). Συνολικά, τα μακροπρόθεσμα δεδομένα είναι καθησυχαστικά· μικρές αυξήσεις κινδύνου συχνά δεν διακρίνονται εύκολα από την επίδραση της υποκείμενης υπογονιμότητας.
Εργαστηριακές επιλογές («Add-ons»)
Πολλές συμπληρωματικές επιλογές (π.χ. PICSI/IMSI, συγκεκριμένα πρόσθετα καλλιέργειας) δεν αυξάνουν με αξιοπιστία τα ποσοστά γέννησης ζώντος νεογνού για την πλειονότητα των ασθενών. Η HFEA αξιολογεί τα «add-ons» με διαφανές σύστημα φωτεινού σηματοδότη και συνιστά φειδώ χωρίς σαφή ένδειξη: HFEA Add-ons.
Σύγκριση: ICI · IUI · IVF · ICSI
| Κριτήριο | ICI | IUI | IVF | ICSI |
|---|---|---|---|---|
| Αρχή | Τοποθέτηση δείγματος κοντά στον τράχηλο | Καθαρισμένα σπερματοζωάρια εντός μήτρας | Ωάριο + πολλά σπερματοζωάρια στο εργαστήριο | Έγχυση ενός σπερματοζωαρίου στο ωάριο |
| Τυπική ένδειξη | Αφετηρία χωρίς βαρείς παράγοντες | Ανεξήγητη υπογονιμότητα, ήπιος ανδρικός παράγοντας, δότης σπέρματος | Σαλπιγγικός παράγοντας, ενδομητρίωση, αποτυχία IUI | Έντονος ανδρικός παράγοντας, αποτυχία γονιμοποίησης |
| Επιτυχία ανά κύκλο | Μάλλον χαμηλή, εξαρτάται από τον χρονισμό | Μέτρια· υψηλότερη με διέγερση | Υψηλότερη από IUI· έντονα εξαρτώμενη από ηλικία | Παρόμοια με IVF· πλεονέκτημα κυρίως σε ανδρικό παράγοντα |
| Πολυπλοκότητα | Χαμηλή | Χαμηλή–μέτρια | Μέτρια–υψηλή (εργαστηριακή) | Υψηλή (μικροχειρισμός) |
| Κύριοι κίνδυνοι | Χαμηλοί· η υγιεινή είναι κρίσιμη | Κίνδυνος πολύδυμης κύησης με διέγερση | OHSS, κίνδυνοι επεμβάσεων, πολύδυμη κύηση | Όπως στην IVF + πιθανή βλάβη ωαρίων |
Πρακτικό συμπέρασμα: χρήση της ICSI στοχευμένα όπου αναμένεται καθαρό πλεονέκτημα· χωρίς ανδρικό παράγοντα, η κλασική IVF παραμένει το πρότυπο (βλ. και Cochrane παραπάνω).
Σχεδιασμός, χρονισμός και πράξη
- Ακριβής ορισμός ένδειξης (ανδρικός παράγοντας, προηγούμενη αποτυχία γονιμοποίησης, ειδικά ευρήματα).
- Ρεαλιστική συζήτηση πρόγνωσης: αποτέλεσμα καθορίζεται κυρίως από ηλικία και ποιότητα ωαρίων.
- Προτιμάται μονή εμβρυομεταφορά· ενεργή αποφυγή πολύδυμης κύησης.
- Πρόληψη OHSS: μετριοπαθής διέγερση, κατάλληλη στρατηγική trigger· σε κίνδυνο, εξέταση «freeze-all».
- Κριτική αξιολόγηση «add-ons» και χρήση μόνο με πειστική ένδειξη/τεκμηρίωση (λαμβάνοντας υπόψη την αξιολόγηση HFEA).
RattleStork – καλύτερα προετοιμασμένες αποφάσεις για ICSI
Η RattleStork δεν είναι κλινική και δεν υποκαθιστά ιατρική συμβουλή. Υποστηρίζει οργάνωση και ανταλλαγή: επαληθευμένα προφίλ, ασφαλή επικοινωνία, ιδιωτικές σημειώσεις και λίστες ελέγχου για ραντεβού, φάρμακα και ερωτήσεις προς την ομάδα φροντίδας. Έτσι οι πληροφορίες μένουν συγκεντρωμένες – από την πρώτη επίσκεψη έως την εμβρυομεταφορά.
Συμπέρασμα
Η ICSI είναι ακριβής εργαστηριακή τεχνική με υψηλή χρησιμότητα σε έντονο ανδρικό παράγοντα ή μετά από αποτυχία γονιμοποίησης. Χωρίς ανδρικό παράγοντα συνήθως δεν προσφέρει πρόσθετο όφελος έναντι της κλασικής IVF. Ορθή πρακτική σημαίνει: σαφής ένδειξη, ρεαλιστικές προσδοκίες, προσεκτική διέγερση, συντηρητικός αριθμός εμβρύων και κριτική προσέγγιση στα «add-ons».