Dünya Sağlık Örgütü’ne göre (“Why We Need to Talk About Losing a Baby”), her dört gebelikten biri 28. haftadan önce sonlanıyor – tabulaştırılmış bir konu olsa da her yıl milyonlarca aileyi etkiliyor. Bu rehber, uyarı işaretlerini nasıl tanıyacağınızı, riskleri nasıl azaltacağınızı ve düşük sonrası nasıl destek alacağınızı gösterir.
Düşük nedir?
Düşük (spontan abortus), 20–24 haftadan önce fetüsün ağırlığı 500 g’ın altında kalacak şekilde gebeliğin sona ermesidir. Türleri:
- Erken düşük: 12 haftadan önce
- Geç düşük: 12–24 hafta arası
- Tam vs. eksik düşük: kalan doku miktarına göre
- Gecikmiş düşük: kalp atışı durmuş embriyonun atılamaması
Güncel istatistikler & eğilimler
Klinik olarak onaylanmış gebeliklerin en az %15’i düşükle sonuçlanıyor; çok erken, çoğunlukla fark edilmeyen vakalar da eklenince oran %25’e kadar çıkabiliyor. Yılda yaklaşık 2,6 milyon aile bu kaybı yaşıyor.
Başlıca nedenler & risk faktörleri
- Kromozomal anormallikler (≈ %50): hücre bölünmesi sırasında rastgele hatalar
- Hormon dengesizlikleri: tiroid bozuklukları, PCOS, korpus luteum yetmezliği
- Anatomik sorunlar: miyomlar, uterin septum, yapışıklıklar
- Enfeksiyonlar: örneğin Listeria, bakteriyel vajinoz
- Yaşam tarzı: sigara, alkol, VKİ <18 veya >30
- Anne yaşı >35: genetik anomali riski artışı
Uyarı işaretlerini tanıma
Derhal tıbbi yardım alınmalı:
- Vajinal kanama (az miktardan yoğun kanamaya kadar)
- Alt karın veya belde kramp tarzı ağrı
- Gebelik belirtilerinin (bulantı, göğüs hassasiyeti) aniden kaybolması
Teşhis, ultrason (kalp atışı, kese boyutu) ve seri hCG ölçümleri ile doğrulanır.
Risk azaltma: koruyucu öneriler
- Prekonsepsiyon danışmanlığı: günde 400 µg folik asit, aşı güncellemeleri
- Kilo optimizasyonu: VKİ 19–25 arası, Akdeniz diyeti
- Sigara, alkol ve uyuşturucudan kaçınma
- Kronik hastalık yönetimi: diyabet, hipertansiyon, tiroid bozuklukları
- Bireyselleştirilmiş hormon tedavisi: korpus luteum yetmezliğinde progesteron
Tedavi & takip
WHO’nun Kaliteli Abort ve Düşük Bakım Kılavuzu, duruma göre:
- Bekle-gör yönetimi: tam ve sorunsuz düşüklerde
- Medikal tedavi: mifepriston + misoprostol
- Cerrahi tedavi: kürtaj veya vakum aspirasyonu ile kalan dokunun temizlenmesi
- Rh profilaksisi: Rh– kadınlara 72 saat içinde anti-D
Duygusal etki & destek
Utanç ve sessizlik yas sürecini zorlaştırır. WHO, “Unacceptable stigma and shame women face after baby loss” başlıklı çalışmasında empati, saygılı iletişim ve psiko-sosyal desteğin önemini vurgular.
- Psikolojik danışmanlık: yas terapisi, bilişsel davranışçı terapi
- Destek grupları & çevrimiçi topluluklar
- Eş ve aile katılımı
2025 Vizyonu – araştırma & yenilik
- Non-invaziv genom taraması: 10. haftadan önce kromozom anomali taraması
- Mikrobiyom terapileri: probiyotik/prebiyotik ile uterin inflamasyon azaltma
- Yapay zeka destekli ultrason: anlık risk paterni tanıma
Sonuç
Düşük, acı verici ve çoğu zaman kaçınılmaz bir kayıptır. Nedenleri bilmek, uyarı işaretlerini tanımak ve modern bakıma erişmek, tekrarı önler ve duygusal destek sağlar. Tıbbi rehberlik, sağlıklı yaşam tarzı ve destek ile birçok aile gelecekte başarılı gebelikler elde edebilir.