Bloedingen tijdens de zwangerschap maken veel vrouwen onzeker — van licht vlekken tot hevige, verse bloedingen. Belangrijk: een echte menstruatie komt niet voor tijdens de zwangerschap. Deze gids legt uit hoe je het onderscheid maakt, welke oorzaken typisch zijn, welke alarmsignalen er zijn en wat je daarna het beste kunt doen. Betrouwbare achtergrondinformatie vind je bij Thuisarts.nl, de ACOG-FAQ, de NICE-richtlijn NG126 (eileiderzwangerschap & miskraam) en de patiëntinformatie van het RCOG.
Waarom een menstruatie tijdens de zwangerschap niet mogelijk is
De menstruatie is het afstoten van het opgebouwde baarmoederslijmvlies zonder zwangerschap. Zodra er een zwangerschap is, blijft het slijmvlies aanwezig om het embryo te ondersteunen. Bloedingen tijdens de zwangerschap hebben dus andere oorzaken — nooit een normale menstruatie.
Menstruatie vs. zwangerschapsbloeding — duidelijk onderscheid
Menstruatie: stevige, gelijkmatige bloedstroom over 3–7 dagen, cyclisch terugkerend, vaak krampachtige menstruatiepijn.
Zwangerschapsbloeding: meestal puntvormig of vlekkerig (spotting), helderrood tot bruin, duur van enkele uren tot een paar dagen, niet-cyclisch.
Snelcheck: kleur, hoeveelheid & begeleidende symptomen
- Helderroze of bruin, zeer weinig: vaak innestingsbloeding of hormonaal doorbraakbloed rond de verwachte menstruatiedatum.
- Helderrood na seks/onderzoek: typische contactbloeding van de gevoelige cervix, gaat meestal snel over.
- Donkerrood, sterker, met weefselstukjes: alarmsignaal voor een dreigend miskraam — medische beoordeling nodig.
- Plotselinge hevige bloeding + eenzijdige pijn/duizeligheid: verdenking op eileiderzwangerschap of placentaprobleem — direct naar de spoedeisende hulp.
Veelvoorkomende oorzaken van bloedingen tijdens de zwangerschap
Innesteringsbloeding
6–12 dagen na de bevruchting: kleine bloedvaatjes scheuren bij de innesteling van de blastocyst. Zeer licht, helderroze/bruin, maximaal 1–2 dagen. Meer informatie bij ACOG.
Pseudo-menstruatie (hormonaal doorbraakbloed)
Korte hormonale schommelingen kunnen rond de verwachte menstruatietijd een kleine bloeding veroorzaken. Duidelijk minder en korter dan een normale menstruatie.
Contactbloeding
De baarmoederhals is tijdens de zwangerschap sterk doorbloed. Een vaginale onderzoek of seks kan kleine vaatjes irriteren. Helderrood, meestal binnen enkele uren verdwenen.
Cervicale oorzaken, infecties & microverwondingen
Cervixpoliep, eversie, bacteriële vaginose of schimmelinfectie kunnen spotting veroorzaken. Oorzaakopsporing en gerichte behandeling. Informatie: NHS.
Subchorionisch hematoom
Bloedophoping tussen het chorion en de baarmoederwand. Vaak zichtbaar bij echo in de vroege zwangerschap. Afhankelijk van de grootte vervolgcontrole.
Eileiderzwangerschap (extra-uterien)
Vanaf ongeveer 5.–6. week: eenzijdige, hevige pijn, duizeligheid, mogelijk schoksgewijze bloeding. Levensbedreigend bij ruptuur. Direct laten beoordelen. Richtlijn: NICE NG126.
Miskraam (abortus)
Toenemende bloeding, krampachtige pijn, eventueel vruchtweefselverlies. Diagnose via echo en hCG-verloop. Patiënteninformatie: RCOG.
Placenta-complicaties (2e/3e trimester)
Placenta praevia: pijnloze, verse helderrode bloeding. Placenta loslating: meestal pijn met een harde baarmoeder. Late bloedingen zijn altijd een reden om naar de kliniek te gaan. Overzicht: NHS.
Voorkomen per trimester
| Trimester | Typische oorzaken | Inschatting |
|---|---|---|
| 1e trimester (0–12 weken) | Innesteringsbloeding, hormonaal doorbraakbloed, contactbloeding, subchorionisch hematoom, eileiderzwangerschap, miskraam | Lichte bloedingen komen veel voor; altijd medisch bespreken. |
| 2e trimester (13–27 weken) | Minder vaak; beoordeling vooral gericht op placentaligging (praevia), cervixlengte, infecties | Verse bloedingen altijd melden (huisarts/kliniek). |
| 3e trimester (28–40 weken) | Placenta praevia, placenta loslating, vasa praevia, bloederige slijmprop als voortekenen van de bevalling | Verse bloedingen potentieel ernstig — direct naar de kliniek, vooral bij pijn/duizeligheid. |
Diagnostiek: wat geeft welke informatie?
- Transvaginale echo: ligging van de vruchtzak/embryo, hartactiviteit, placentaligging, hematomen.
- Seriële hCG & progesteron: beloop en onderscheid tussen intacte en bedreigde zwangerschap.
- Vaginale uitstrijk: aantonen van bacteriële vaginose/schimmel, eventueel behandeling.
- Bloedgroep & rhesusfactor: bij rhesus D-negatief kan naargelang de situatie anti-D-profylaxe nodig zijn (na bloeding/trauma/procedures — details volgens richtlijn).
Diagnosepaden: NICE NG126. Korte patiënteninformatie: RCOG en NHS.
Zelfhulp & gedrag tot nadere beoordeling
- Observeren: noteer kleur, hoeveelheid, duur en begeleidende symptomen (pijn, koorts, duizeligheid).
- Gebruik maandverband in plaats van tampons/cup: hygiënischer en beter voor de inschatting van de hoeveelheid bloed.
- Rust houden: voorlopig geen vaginale seks, geen zwaar tillen; probeer stress te verminderen.
- Medicatie: pijnstillers alleen na overleg; koorts en hevige pijn zijn alarmsignalen.
Direct naar de kliniek — deze signalen zijn een noodsituatie
- hevige verse bloeding of circulatoire klachten (duizeligheid, flauwvallen, klam zweet)
- eenzijdige hevige buik-/schouderpijn (verdenking op eileiderzwangerschap)
- helderrode bloeding in het 2e/3e trimester, ook zonder pijn (placenta praevia)
- pijnlijke bloeding met een harde buik (placenta loslating)
- koorts of sterk ruikende afscheiding
Conclusie
Tijdens de zwangerschap geldt: geen echte menstruatie — maar bloedingen kunnen optreden. Licht vlekken kan onschuldig zijn; verse helderrode of hevige bloedingen zijn een alarmsignaal. Let op kleur en hoeveelheid, rust uit, gebruik maandverband en laat bloedingen tijdig medisch beoordelen. Bij pijn, duizeligheid of late bloedingen: direct naar de kliniek.