Eiceldonatie 2025 – Kosten, slagingskansen en wettelijke situatie in Nederland

Profielfoto van de auteur
Zappelphilipp Marx•
Laboratoriumanalyse voorafgaand aan een eiceldonatie

Steeds meer stellen in Nederland overwegen eiceldonatie wanneer natuurlijk zwanger worden niet mogelijk blijkt. In Nederland is eiceldonatie toegestaan, maar zeer strikt gereguleerd. Dit betekent vaak lange wachtlijsten, en veel paren kiezen voor particuliere klinieken of zoeken mogelijkheden in het buitenland. In deze gids vind je alle belangrijke informatie – van het medische proces en de kosten tot de slagingskansen én de actuele wetgeving in Nederland.

Hoe verloopt een eiceldonatie?

Eerst ondergaat de donor een hormoonstimuleringskuur om meerdere rijpe eicellen te laten ontstaan. Onder lichte sedatie worden deze eicellen vervolgens via een transvaginale punctie geoogst. In het laboratorium worden de eicellen bevrucht met behulp van in-vitrofertilisatie (IVF) of intracytoplasmatische sperma-injectie (ICSI). De daardoor ontstane embryo’s worden enkele dagen in vitro gekweekt en daarna in de baarmoeder van de ontvanger geplaatst. Genetisch is het kind afstammeling van de donor; juridisch is in Nederland echter de draagmoeder (of ontvanger) de wettelijke moeder.

Waarom is eiceldonatie in Nederland strikt gereguleerd?

Eiceldonatie valt in Nederland onder de Embryowet en de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Donorgegevenswet) van 2004. Deze wetten schrijven voor dat donorinformatie geregistreerd moet worden in het Landelijk Donorgegevens Register (LDR), zodat kinderen vanaf hun achttiende recht hebben op het achterhalen van identiteitsgegevens van de donor. Anonieme donatie is in Nederland sinds 2004 niet meer mogelijk. Verder moeten donoren tussen de 18 en 38 jaar oud zijn en voldoen aan strenge medische en psychologische selectiecriteria.

Embryodonatie – toegestaan maar zeldzaam

Embryodonatie is in Nederland formeel toegestaan onder dezelfde Embryowet, mits aan alle medische en ethische voorwaarden wordt voldaan. Embryo’s die na een IVF-traject overblijven, kunnen in overleg met de oorspronkelijke ouders beschikbaar worden gesteld aan andere wensouders. Ook hier geldt dat zowel donoren (oorspronkelijke ouders) als ontvangers intensief medisch en psychologisch worden gescreend. In de praktijk komt embryodonatie echter weinig voor, deels vanwege complexe organisatie en lange procedures.

Afstammingsrecht: wie is de moeder?

Volgens de Embryowet en het Burgerlijk Wetboek (boek 1, artikel 88) wordt de moeder gedefinieerd als de vrouw die het kind baart. Dit betekent dat bij een eiceldonatie of embryodonatie de draagmoeder (of ontvanger) de juridische moeder is, ongeacht de genetische afkomst. Indien de behandeling in het buitenland plaatsvindt, kan het nodig zijn om de afstamming later via de rechtbank te laten vaststellen in Nederland, maar in de meeste gevallen wordt de bij de geboorte geregistreerde moeder rechtstreeks erkend.

Gestationeel dragerschap (surrogaat) – grotendeels verboden

Surrogaatmoederschap is in Nederland grotendeels verboden. De Embryowet stelt dat het niet is toegestaan om een vrouw in te huren om een kind te dragen; transacties of overeenkomsten zijn nietig. Nederlandse paren die dit toch in het buitenland regelen, krijgen bij terugkeer vaak te maken met een langdurige juridische procedure om het ouderschap te erkken via een adoptieprocedure of een verklaring van afstamming door de rechter.

Overzicht van medische risico’s

Donoren: De meest voorkomende bijwerkingen van hormoonstimulatie zijn milde buikpijn, stemmingswisselingen en hoofdpijn. Ernstig ovariëel hyperstimulatiesyndroom (OHSS) komt voor in ongeveer 1% van de cycli Braat et al. 2014. De punctie zelf is minimaal invasief, maar kent een klein risico op bloedingen en infecties. Ontvangers: Uit een Zweeds registeronderzoek blijkt dat zwangerschappen na eiceldonatie een ongeveer tweemaal zo hoge kans op pre-eclampsie hebben vergeleken met zwangerschappen met eigen eicellen Magnusson et al. 2021. In ervaren Nederlandse centra, met strikte monitoring (regelmatige echo’s en bloedtesten), treden meestal geen ernstige complicaties op.

Huidige slagingskansen

Volgens het laatste ART-rapport van de ESHRE (European Society of Human Reproduction and Embryology) voor 2019 lag het klinische zwangerschapspercentage op basis van een verse embryo-transfer uit eiceldonatie op 50,5%ESHRE 2023. In de Verenigde Staten noteerde de CDC (Centers for Disease Control and Prevention) in 2022 een geboortecijfer van 55% per cyclus bij ontvangers jonger dan 30 jaar die donoreicellen gebruikten CDC 2022. Topklinieken in Spanje melden dankzij geavanceerde laboratoria en pre-implantatie genetische screening (PGT-A) successrates van boven de 65%Embriogyn 2024. Belangrijke factoren zijn de leeftijd en gezondheid van de donor, de kwaliteit van de embryo’s en de ervaring van het embryologieteam.

Internationaal overzicht – prijzen en voorwaarden 2025

In Nederland kost een eiceldonatie bij een erkend UMC of fertiliteitskliniek gemiddeld €6.000–€9.000, exclusief medicatie. Steeds meer paren gaan naar het buitenland om wachttijden te verkorten of kosten te beperken. Hieronder 13 populaire bestemmingen met prijsklassen (in euro’s):

  • Spanje – €7.000–€11.000, anonieme donatie, succeskansen tot 60%
  • Tsjechië – €6.000–€9.000, anonieme donatie, korte wachttijden
  • Griekenland – €6.500–€10.000, traceerbaarheid sinds 2023
  • Portugal – €6.500–€9.500, geen anonimiteit; kind kan donorinfo opvragen op 18e verjaardag
  • Bulgarije – €5.500–€8.500, anonieme donatie, max. vijf kinderen per donor
  • Oekraïne – €5.000–€8.000, liberale regels, politiek risico
  • Verenigde Staten – €15.000–€25.000, open donatie, uitgebreide genetische testen
  • Canada – €10.000–€14.000, altruïstisch systeem, geen vergoeding voor donor
  • Israël – €9.000–€12.000, anonieme donatie, strenge medische eisen
  • Japan – €8.000–€12.000, anonieme donatie, beperkte informatievrijgave
  • Hongarije – €6.500–€9.500, alleen familiedonatie, geen anonimiteit
  • Georgië – €5.000–€8.000, liberale wetgeving, korte wachttijden
  • Frankrijk – €6.000–€9.000, anonieme donatie verplicht; kind kan donorinfo opvragen op 18e verjaardag

Bij een behandeling in het buitenland komen reis-, verblijf- en medicijnkosten nog bovenop. Veel Nederlandse paren rekenen in totaal op €8.000–€12.000 per cyclus, afhankelijk van bestemming en verblijfsduur.

Vooruitblik: komen er hervormingen?

In 2025 staan geen ingrijpende wijzigingen van de Embryowet gepland. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en de Nederlandse Vereniging voor Fertiliteit en Embryologie (NVE) werken wel aan geactualiseerde richtlijnen, maar het wettelijke kader blijft voorlopig ongewijzigd. Patiënten en behandelaars wordt aangeraden de websites van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in de gaten te houden voor nieuwe adviezen.

Spermadonatie – snelle, legale optie

Als het onvruchtbaarheidsprobleem bij de man ligt, is een spermadonatie in Nederland legaal en organisatorisch eenvoudiger dan eiceldonatie in het buitenland. RattleStork brengt wensouders in contact met geteste donoren en biedt veilige berichtgeving, cyclusmonitoring en standaard juridische overeenkomsten via een gebruiksvriendelijke app. De app zorgt dat beide partijen de verplichte medische screening en counseling volgen, waardoor spermadonatie voor veel stellen een betrouwbare en toegankelijke optie is.

RattleStork – de spermadonatie-app
Illustratie: RattleStork – de spermadonatie-app

Conclusie

Eiceldonatie in Nederland is toegestaan en goed geregeld, maar kent lange wachtlijsten en strenge regels. Veel paren overwegen een behandeling in het buitenland om wachttijden te verkorten of kosten te optimaliseren. Wie kiest voor eiceldonatie moet een erkende kliniek kiezen, juridische begeleiding inschakelen en het budget en de logistiek zorgvuldig plannen. Een grondige voorbereiding is cruciaal om de slaagkansen te maximaliseren.

Disclaimer: De inhoud van RattleStork wordt uitsluitend verstrekt voor algemene informatie- en educatieve doeleinden. Het vormt geen medisch, juridisch of professioneel advies; er wordt geen specifiek resultaat gegarandeerd. Gebruik van deze informatie is op eigen risico. Zie onze volledige disclaimer.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Ja, eiceldonatie is in Nederland toegestaan. De Embryowet regelt echter streng hoe en onder welke voorwaarden dit mag plaatsvinden. Anonieme donatie is niet toegestaan: een kind heeft recht op inzage in zijn of haar genetische afkomst.

De wetgever wil zowel de donor als het (toekomstige) kind beschermen. Nederland hecht groot belang aan het recht van een kind om te weten van wie het biologisch afstamt. Ook wil men een commerciële markt en mogelijk misbruik van kwetsbare vrouwen voorkomen.

De meest voorkomende situatie is dat een bekende (zoals een zus of vriendin) optreedt als donor. In dat geval is de donatie niet anoniem, wat in lijn is met de Nederlandse wet. Voor de rest is het vooral zaak om aan de strenge voorwaarden van de kliniek en de Embryowet te voldoen.

De Embryowet (2002) regelt alles rondom kunstmatige bevruchting, embryo-onderzoek en donatie van geslachtscellen (eicellen en zaadcellen). Doel is het beschermen van de waardigheid van het menselijk leven, het kind, de donor en de draagmoeder. Ook stelt de wet dat donorkinderen in principe recht hebben om de identiteit van de donor te achterhalen zodra ze meerderjarig zijn.

De donor ondergaat eerst een hormonale stimulatie, waardoor meerdere eicellen rijpen. Deze worden via een punctie afgenomen. Vervolgens worden de eicellen in het laboratorium bevrucht met zaadcellen (ivf of ICSI). De ontstane embryo’s worden uiteindelijk in de baarmoeder van de ontvanger geplaatst. Na het ontstaan van een zwangerschap is de ontvanger de juridische moeder.

De donor kan last krijgen van bijwerkingen door de hormonen, zoals hoofdpijn, stemmingswisselingen of gewichtsschommelingen. Het Ovarieel Hyperstimulatiesyndroom (OHSS) kan in zeldzame gevallen optreden en kan ernstig zijn. De punctie zelf brengt een klein risico mee op bloedingen of infecties.

In Nederland is de vrouw die bevalt de juridische moeder. De donor heeft geen wettelijke rechten of plichten jegens het kind, maar het kind heeft vanaf 16 of 18 jaar het recht om (eventueel) de identiteit van de donor te achterhalen.

Er zijn een aantal fertiliteitsklinieken in Nederland die eiceldonatie aanbieden. Wel gelden vaak wachtlijsten en strenge selectiecriteria. Sommige wensouders gaan naar klinieken in het buitenland, bijvoorbeeld in Spanje of Tsjechië, waar anonieme donatie wel bestaat. Let op: de Nederlandse regels rond afstammingsinformatie blijven van kracht zodra het kind in Nederland woont.

In Nederland niet. De Embryowet schrijft niet-anonieme donatie voor. Het kind heeft recht op gegevens zoals de naam en herkomst van de donor vanaf zijn of haar 18e. In het buitenland kan eiceldonatie soms anoniem plaatsvinden, maar dit staat haaks op de Nederlandse wet en kan later tot juridische en ethische complicaties leiden.

De kosten kunnen variëren afhankelijk van de kliniek, of je verzekerd bent en of je in Nederland of in het buitenland behandelt wordt. In Nederland kan een deel van de ivf-kosten onder de basisverzekering vallen, maar dat hangt af van je persoonlijke situatie en je verzekering. Bij behandelingen in het buitenland moet je rekening houden met reis- en verblijfskosten en is de vergoeding door de zorgverzekering vaak beperkt.

Dit verschilt per verzekeraar en per polis. Over het algemeen geldt dat Nederlandse verzekeringen terughoudend zijn in het vergoeden van behandelingen die hier niet zijn toegestaan of die in Nederland ook mogelijk zijn. Informeer daarom altijd vooraf bij je verzekeraar als je een traject in het buitenland overweegt.

Nee, bij embryodonatie worden reeds bevruchte eicellen (embryo’s) gedoneerd, vaak van een ander koppel dat deze embryo’s over heeft na een ivf-traject. Bij eiceldonatie worden onvruchtbare wensmoeders geholpen met de eicellen van een donor, die vervolgens nog bevrucht moeten worden met zaadcellen in het laboratorium.

De slagingskans hangt onder meer af van de leeftijd van de donor en de kwaliteit van de kliniek. Gemiddeld liggen de kansen per poging tussen de 30% en 50%. Met moderne technieken, zoals ICSI of genetische screening, kan de kans verder verhoogd worden.

Belangrijke thema’s zijn onder meer het recht op afstammingsinformatie van het kind, de mogelijke uitbuiting van vrouwen via financiële prikkels en de vraag in hoeverre draagmoederschap en eiceldonatie gecombineerd mogen worden. In Nederland wordt om die redenen de anonimiteit van de donor opgeheven en worden hoge vergoedingen verboden.

Ja, social freezing is in Nederland mogelijk. Dit biedt vrouwen de kans om later hun eigen eicellen te gebruiken als zij op latere leeftijd zwanger willen worden. Het doneren van deze ingevroren eicellen aan derden is echter gebonden aan aparte regels en valt eveneens onder de Embryowet, die commerciële praktijken verbiedt.