طبق سازمان جهانی بهداشت (نکته سازمان جهانی بهداشت «چرا باید درباره از دست دادن نوزاد صحبت کنیم») تقریباً هر چهارمین بارداری قبل از هفته ۲۸ به از دست دادن منجر می‌شود – موضوعی تابو که سالانه میلیون‌ها خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این راهنما نشان می‌دهد چگونه علائم هشدار را شناسایی کنید، ریسک‌ها را کاهش دهید و پس از سقط حمایت دریافت کنید.
سقط جنین چیست؟
سقط جنین (سقط خودبه‌خودی) به از دست دادن بارداری گفته می‌شود قبل از ۲۰ – ۲۴ هفته بارداری با وزن جنین کمتر از ۵۰۰ گرم. تمایز داده می‌شود:
- سقط زودهنگام: قبل از ۱۲ هفته بارداری
- سقط دیرهنگام: ۱۲ – ۲۴ هفته بارداری
- سقط کامل / ناقص – بسته به بافت باقی‌مانده
- سقط نهفته (missed) – جنین بدون فعالیت قلب، بدون دفع
آمار و روندهای فعلی
برآوردها نشان می‌دهد که حداقل ۱۵٪ از تمام بارداری‌های تأیید شده بالینی به صورت سقط جنین پایان می‌یابد؛ در سقط‌های بسیار زودهنگام که اغلب نادیده گرفته می‌شوند، این نرخ ممکن است حتی تا ۲۵٪ باشد. سالانه حدود ۲.۶ میلیون خانواده در سراسر جهان این فقدان را تجربه می‌کنند.
علل اصلی و عوامل خطر
- ناهنجاری‌های کروموزومی (حدود ۵۰٪) – اغلب خطاهای تقسیم تصادفی.
- عدم تعادل هورمونی – اختلالات تیروئید، PCOS، نارسایی جسم زرد.
- موانع آناتومیکی – میوم‌ها، سپتوم‌ها، سینکی‌ها.
- عفونت‌ها – مثلاً لیستریا، واژینوز باکتریایی.
- عوامل سبک زندگی – سیگار کشیدن، الکل، BMI کمتر از ۱۸ یا بیشتر از ۳۰.
- سن مادر > ۳۵ – نرخ بالاتر ناهنجاری‌های ژنتیکی.
شناسایی به موقع علائم هشداردهنده
علائم هشداردهنده معمول که باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی واژینال (قرمز روشن تا تیره)
- دردهای گرفتگی در زیر شکم یا کمر
- کاهش ناگهانی علائم بارداری
تشخیص با سونوگرافی (ضربان قلب، اندازه کیسه بارداری) و مقادیر سریالی hCG.
کاهش ریسک: چگونه می‌توانید پیشگیری کنید
- مشاوره پیش از بارداری: فولیک اسید ۴۰۰ میکروگرم در روز، به‌روزرسانی وضعیت واکسیناسیون.
- بهینه‌سازی وزن: BMI ۱۹ – ۲۵، رژیم غذایی مدیترانه‌ای.
- اجتناب از نیکوتین، الکل و مواد مخدر.
- مدیریت بیماری‌های مزمن: دیابت، فشار خون بالا، تیروئید.
- درمان هورمونی فردی: پروژسترون در کمبود جسم زرد.
درمان و مراقبت‌های پس از آن
این راهنمای WHO برای مراقبت با کیفیت بالا در سقط و سقط جنین بسته به یافته‌ها توصیه می‌کند:
- روش انتظار – در سقط کامل و بدون عارضه.
- خروج دارویی – میفپریستون + میزوپروستول.
- کورتاژ / مکش – در صورت وجود بافت باقی‌مانده یا خونریزی شدید.
- پیشگیری رِه‌سوس – آنتی-D در عرض ۷۲ ساعت برای زنان Rh-منفی.
پیامدهای عاطفی و حمایت
انگ و سکوت کار سوگواری را دشوار می‌کند. WHO در «انگ و شرم غیرقابل قبول که زنان پس از از دست دادن نوزاد با آن مواجه‌اند»هشدار می‌دهد که افراد نیازمند همدلی، همراهی محترمانه و کمک‌های روانی-اجتماعی هستند.
- مشاوره روانشناسی – درمان سوگ، CBT.
- گروه‌های خودیاری و جوامع آنلاین
- درگیر کردن شریک و خانواده
چشم‌انداز ۲۰۲۵ – پژوهش و نوآوری
- تشخیص ژنومی غیرتهاجمی: غربالگری زودهنگام برای خطاهای کروموزومی حتی قبل از هفته دهم بارداری.
- درمان‌های میکروبیوم: پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها برای کاهش محرک‌های التهابی در آندومتر.
- سونوگرافی با پشتیبانی هوش مصنوعی: الگوریتم‌ها به‌طور خودکار و در زمان واقعی الگوهای ریسک سقط جنین را شناسایی می‌کنند.
نتیجه‌گیری
سقط جنین یک از دست دادن دردناک و اغلب اجتناب‌ناپذیر است. دانش درباره علل، علائم هشداردهنده و درمان‌های مدرن به افراد آسیب‌دیده قدرت می‌دهد و خطر تکرار را کاهش می‌دهد. با همراهی پزشکی، سبک زندگی سالم و کمک روان‌شناختی، اغلب می‌توان راه را برای بارداری موفق بعدی هموار کرد.