Evde aşılama, klinik ortama gerek kalmadan, özel ve ekonomik biçimde hamile kalmak isteyen bireyler ile çiftler için pratik bir seçenektir. Bu kapsamlı rehberde: tanım, gerekli malzemeler, adım adım uygulama, bilimsel dayanak, maliyet karşılaştırması, yasal ayrıntılar, doktora ne zaman başvurulacağı ve gerçek deneyimler yer almaktadır.
Evde Aşılama Nedir?
Taze sperm steril bir kaba alınır ve iğnesiz enjektör ile vajinaya enjekte edilir. Tüm süreç ev ortamında, basit ekipmanla yürütülür. Klinik intrauterin inseminasyon (IUI) gibi hastane ziyareti gerekmez. Uygun hijyen ve zamanlama ile yapılan çalışmalarda (PMC 2020; Sci Rep 2020) döngü başına başarı oranının % 8–15 civarında olduğu bildirilmektedir.
Gerekli Malzemeler
- Steril toplama kabı (ör. tek kullanımlık idrar kabı)
- Iğnesiz enjektör (5–10 ml)
- Sperme zarar vermeyen kayganlaştırıcı (spermisit içermeyen)
- Ovülasyon testi kiti
- Steril eldivenler (isteğe bağlı fakat önerilir)
Adım Adım Uygulama
- Bağışçı, spermi steril kaba boşaltır; sabun, tükürük veya prezervatif kullanılmaz.
- Örnek 10–15 dk oda sıcaklığında sıvılaşmaya bırakılır.
- Hava kabarcığı kalmayacak şekilde spermi enjektöre çekin.
- Sırt üstü yatın, kalçanızı yastıkla hafifçe yükseltin.
- Enjektör ucunu vajinaya nazikçe yerleştirip rahim ağzına yönlendirin.
- Pistonu yavaşça iterek spermi bırakın, püskürtme yapmayın.
- İşlem sırasında veya hemen sonrasında orgazm, rahim kasılmalarıyla spermin yukarı taşınmasına yardımcı olabilir.
- Pozisyonunuzu 20–30 dk koruyun, gevşeyin veya müzik dinleyin.
Bilimsel Temeller ve Başarı Oranları
- Başarı: Uygun koşullarda döngü başına % 8–15.
- Zamanlama: LH zirvesini gösteren ovülasyon kitleri, doğru günü saptar.
- Hijyen: Steril ekipman enfeksiyon riskini azaltır, sperm motilitesini korur.
Daha fazla ayrıntı için Human Reproduction ve Fertility & Sterility dergilerine bakabilirsiniz.
Sperm Dondurmanın Sıkıntıları
Dondurma: –196 °C’de uzun saklama, hücre zarlarını ve DNA’yı zedeleyerek hareketliliği düşürebilir.
Kimyasal işlemler: Laboratuvar saflaştırması, hücre bütünlüğünü zayıflatabilir.
Maliyet Karşılaştırması
- Evde aşılama: Yaklaşık 100 – 200 ₺ (kap, enjektör, ovülasyon testi).
- Sperm bankası: Doz başına 1 000 – 3 000 ₺ + depolama/kargo.
- Klinik IUI: Döngü başına 2 000 – 5 000 ₺.
- Klinik IVF: Döngü başına 15 000 – 25 000 ₺ (sonuç garantisi yok).
Türkiye’de Yasal Durum
- Mevzuatta evde aşılama açıkça yasaklanmamıştır; net düzenleme yoktur.
- Donör ve alıcı arasında yazılı sözleşme yapmak, velayet/nafaka anlaşmazlıklarını engeller.
- Uzman bir hukukçudan danışmanlık almak önerilir.
Ne zaman tıbbi yardım almalısın?
WHO'ya göre, aşağıdaki öneriler genel kılavuzlardır:
- 35 yaş altı: 12 ay boyunca başarısız denemeden sonra bir üreme sağlığı uzmanına danış.
- 35 yaş ve üstü: Doğurganlık 30'ların ortasından itibaren azaldığı için 6 ay sonra doktor kontrolü önerilir.
- Hemen değerlendirme:Düzensiz adet döngüsü, yumurtlama olmaması veya bilinen rahatsızlıklar (örneğin endometriozis, PKOS, tiroit sorunları) varsa erken tıbbi danışmanlık al.
Deneyim: Kimlerde işe yaradı?
“Kap yöntemiyle üç denemeden sonra hamile kaldım. Anahtar doğru zamandı. LH artışını dijital yumurtlama testleriyle takip ettim ve her defasında 24 saat içinde iki inseminasyon yaptım. Ne kadar kolay ve etkili olabileceğine şaşırdım – tamamen tıbbi destek olmadan.”
Sonuç
Doğru zamanlama, steril ekipman ve geçerli bir sözleşmeyle evde aşılama ekonomik ve mahrem bir alternatif sunar. Birkaç denemeden sonra sonuç alamıyorsanız, IUI veya IVF seçeneklerini görüşmek için bir üreme uzmanına başvurun.