Pavel Durov ve 2025 Serî Donör Tartışması –
Tek bir sperm bağışı 50, 100 ya da 1 000 çocuk anlamına geldiğinde

Yazarın fotoğrafı
Zappelphilipp Marx
Aşırı sayıda çocuğa sahip sperm donörleri hakkında gazete kupürlerinden kolaj

Haziran 2025’te Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, 100’den fazla çocuğun babası olduğunu açıklayarak kamuoyunu şaşkına çevirdi. Bu çocukların altısı uzun süreli ilişkilerden, ancak büyük çoğunluğu on iki ülkede yaptığı sperm bağışlarından doğdu. Durov, milyarlarca dolarlık servetini tüm çocukları arasında eşit olarak paylaştırma sözü verdi.

Böylece Durov, 50 çocuktan çok daha fazlasını dünyaya getiren erkekleri tanımlayan yeni bir serî donör kuşağının simgesi haline geldi. Özel bağışlar çoğu zaman devlet denetiminden kaçıyor; sınırlar ve kayıt zorunlulukları ülkeden ülkeye büyük ölçüde değişiyor. Aşağıdaki profiller, konunun 2025’te neden hiç olmadığı kadar tartışmalı olduğunu ve hangi hukuki boşlukların acilen kapatılması gerektiğini gösteriyor.

Pavel Durov – 100’ün üzerinde çocuğa sahip teknoloji milyarderi

New York Post ve Le Point ile yaptığı röportajlarda Durov, 2009’dan beri “yeteneği yaymak” adına sperm bağışında bulunduğunu söyledi. Yaklaşık 17 milyar USD’lik servetini tüm çocukları arasında eşit olarak paylaştırmayı planlıyor; ancak bu, ölümünden 30 yıl sonra gerçekleşecek. (Kaynak)

Jonathan Jacob Meijer – “1 000 Çocuklu Adam”

The Guardian’a göre Hollandalı müzisyen, 550 ile 1 000’den fazla çocuk arasında değişen sayıda çocuğun babası. 2023’te mahkeme ona daha fazla bağış yapmasını yasakladı; Netflix skandalı The Man with 1000 Kids adlı belgeselde ele aldı. (Kaynak)

Ari Nagel – “The Sperminator” (ABD, 165 çocuk)

New Yorklu matematik profesörü, 2024’te 165. çocuğunu karşıladı ve 50 yaşında “donör emekliliğine” ayrılacağını açıkladı. (Kaynak)

Kyle Gordy – 100 çocuk hedefiyle dünya turu

Kendini “CEO of Sperm Donating” olarak tanıtan Gordy’nin 87 canlı doğumu bulunuyor ve 2025’te Japonya, İrlanda ve Güney Kore’yi dolaşarak 100’e ulaşmayı planlıyor. (Kaynak)

Robert Charles Albon – “Joe Donor” takma adıyla (180+ çocuk)

Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi’nin 2025 tarihli kararı, Albon’un 180’den fazla çocuğa baba olduğunu ortaya koydu. Mahkeme, düzenlenmemiş özel bağışlara karşı kadınları açıkça uyardı. (Kaynak)

Clive Jones – Teslimat minibüsünden 129 çocuk

Nottingham’lı emekli öğretmen, örnekleri minibüsüyle alıcılara teslim ediyor; 129 çocuk resmî olarak doğrulandı. (Kaynak)

Anthony Greenfield – Kenya’daki bankayla 64 çocuk

Amerikalı donör, 2024’te 500’den fazla örneği Kenya’daki bir sperm bankasına teslim etti; banka her yıl yüzlerce ek gebelik planlıyor. (Kaynak)

Dr. Donald Cline – Indiana klinik skandalı (en az 94 çocuk)

1970’lerde ve 80’lerde Cline, hastalarını gizlice kendi spermiyle aşıladı; DNA testleri en az 94 çocuğu ortaya çıkardı. Netflix, bu hikâyeyi Our Father belgeselinde anlatıyor. (Kaynak)

Bertold Wiesner – Tarihi serî donör (600+ çocuk)

DNA analizleri, Viyanalı fizyologun 1940-60’larda Londra kliniğinde kendi spermini kullanarak 600’e kadar çocuk sahibi olabileceğini gösteriyor. (Kaynak)

Riskler ve politika boşlukları

Genetik riskler —2025’teki TP53 mutasyonu vakası, tek bir donör örneğinin en az 67 çocuğu etkilediğini ve bunlardan onunun şimdiden kansere yakalandığını gösterdi.

Tutarsız üst limitler — Birleşik Krallık bir donörü on aileyle sınırlandırırken Danimarka’da bu sayı on iki; pek çok ülkede sadece tavsiye niteliğinde rehberler var. AB bakanları, Avrupa genelinde 25 ailelik bir tavanı tartışıyor.

Özel pazarlar — Facebook grupları, kurye gönderileri ve uluslararası sperm bankaları ulusal kayıtların etrafından dolaşıyor; üvey kardeşler istemeden ensest riskiyle karşı karşıya kalıyor ve zorunlu tıbbi testler çoğu zaman atlanıyor.

RattleStork ile sperm bağışı – esnek bir alternatif

RattleStork, aday ebeveynleri doğrulanmış sperm donörleri ile buluşturur. Bekârlar ve çiftler, evde aşılama süreçlerini klinik bekleme listeleri ve gizli ücretler olmadan, kendi başlarına, gizli ve uygun maliyetli şekilde planlayabilir.

RattleStork – sperm bağışı uygulaması
Görsel: RattleStork – sperm bağışı uygulamasıs

Sonuç

Pavel Durov’un milyarlarca dolarlık pronatalist planlarından Netflix’in serî donör belgesellerine kadar bu örnekler, düzenlenmemiş sperm bağışının etik ve tıbbi sınırları ne kadar hızlı aşabildiğini gösteriyor. Birleşik kayıtlar, net üst limitler ve RattleStork gibi şeffaf platformlar, güvenli, adil ve sürdürülebilir aile planlaması için kilit unsurlardır.

Feragat: RattleStork içeriği yalnızca genel bilgilendirme ve eğitim amaçlıdır. Tıbbi, hukuki veya profesyonel tavsiye niteliği taşımaz; belirli bir sonuç garanti edilmez. Bu bilgilerin kullanımı kendi sorumluluğunuzdadır. Ayrıntılar için bkz. tam feragat metni.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Seri bağışçı, kliniklerin alışılmış sınırlarının çok ötesinde — sıklıkla 50, 100 hatta 1.000’den fazla çocuk sahibi olan — sperm bağışçısıdır. Bağışlar birden fazla klinikte veya özel yolla gerçekleştirildiğinde merkezi kayıtlardan kaçınılabilir.

Türk mevzuatında sayısal bir üst sınır öngörülmemiştir. Sağlık Bakanlığı ve Dernekler, öneri niteliğinde olmak üzere bir bağışçının en fazla 10–12 aile için kullanılmasını tavsiye etmektedir.

Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri, her bağışı Sağlık Bakanlığı’na bildirmekle yükümlüdür. Böylece bağışçı kimliği, bağış sayısı ve bebek sayısı takip edilir.

Birçok üvey kardeşin varlığı, tanışmamış oldukları durumda istenmeyen akraba evliliği riskini artırır. Ayrıca bir tek gen mutasyonu — örneğin TP53 mutasyonu — onlarca çocuğa yayılabilir.

Klinik bağışı, Sağlık Bakanlığı onaylı merkezlerde; tıbbi tarama, genetik testler, karantina ve kayıt işlemlerine tabidir. Özel bağış ise bağışçı ile alıcı arasında doğrudan düzenlenir, zorunlu test veya resmi kayıt yoktur.

Güncel bir seminogram, HIV/hepatit taraması, CMV durumu, genetik taşıyıcı testleri (CFTR, SMA vb.), kan grubu ve Rh faktörü. Alıcılar, laboratuvar raporlarının orijinallerini görmelidir.

RattleStork uygulaması, bağışçıyı kimlik, sağlık belgeleri ve video görüşmeyle doğrular. Ardından alıcıya gizli bir kurye kiti gönderilir, döngü takibi yapılır ve evde aşılama gerçekleştirilir; uygulama hukuki bağışçı sözleşmesini otomatik oluşturur.

Mevzuatta bağışçı gizliliği korunmakla birlikte, 18 yaşını dolduran çocuklar sağlık geçmişi ve bazı anonim bilgiler için Sağlık Bakanlığı’ndan başvuruda bulunabilir.

Ortalama bir IUI döngüsü için 10.000–15.000 TL, bir IVF döngüsü için 40.000–60.000 TL arası tutar uygulanır. Özel bağışlar daha düşük maliyetli görünebilir, ancak riskler yüksektir.

Yasal olarak yalnızca masraf karşılığı ödenebilir (yaklaşık 500–1.000 TL). Ticari amaçlı ödemeler yasaktır.

Evet. Birçok klinik kriyoprezervasyon hizmeti sunar; birden fazla tüp sperma yıllarca saklanarak gelecek gebelik planlaması yapılabilir.

Klinik, kalan örneklerin kullanımını durdurur ve Bakanlığa bildirir. Özel bağışlarda denetim zayıftır, ancak idari yaptırımlar uygulanabilir.

Tüketici DNA veri tabanları (23andMe, MyHeritage), resmi bağışçı kayıtları veya Donor Sibling Registry gibi ağlar kullanılabilir. RattleStork gibi bazı platformlar kardeş eşleştirme özelliği sunar.

Klinik bağışı ve geçerli sözleşme kapsamında bağışçı, velayet, nafaka ve ebeveynlik haklarından feragat eder. İletişim ancak iki tarafın gönüllü anlaşmasıyla mümkündür.

Seminogram sperm yoğunluğu, hareketliliği ve morfolojiyi ölçer. WHO referans değerleri IUI için kritiktir; değerler düşükse IVF/ICSI önerilir, bu da gebelik şansını önemli ölçüde artırır.