Zelfinseminatie – soms de “bekermethode” of “methode met spuit” genoemd – is een betaalbare, discrete en weinig invasieve manier om een kinderwens te vervullen zonder geslachtsgemeenschap of direct klinisch traject. Dit artikel behandelt stap-voor-stap de procedure, benodigdheden, kans van slagen, kosten, juridische aandachtspunten en medische tips.
Wat is zelfinseminatie?
Vers sperma wordt in een steriel potje opgevangen en met een naaldloze spuit vlakbij de baarmoederhals ingebracht. Onder goede hygiëne en timing rond de ovulatie ligt de kans op zwangerschap op 8–15 % per cyclus ( Human Reproduction 2021, Fertility & Sterility 2020).
Benodigdheden
- Steriel urinepotje of bewaarcontainer voor sperma
- Naaldloze spuit van 5–10 ml (éénmalig gebruik)
- Ovulatietesten (LH-strips of digitaal)
- Optioneel: glijmiddel dat sperma niet schaadt (pH-neutraal, zonder zaaddodende middelen)
- Optioneel: steriele nitrilhandschoenen en alcoholdoekjes
Stappenplan
- Opvang: de donor ejaculeert direct in het steriele potje. Vermijd condooms of speeksel.
- Liquefiëring: laat het sperma 10–15 minuten op kamertemperatuur vloeibaarder worden.
- Opzuigen: zuig het sperma langzaam op met de spuit en tik luchtbellen eruit.
- Positionering: ga op je rug liggen met een kussen onder het bekken zodat het bekken iets omhoog staat.
- Inbrengen: breng de spuit 3–5 cm in de vagina, richt naar de baarmoederhals en spuit geleidelijk in.
- Rust: blijf 20–30 minuten liggen. Een orgasme (voor of na) kan door baarmoedercontracties de spermamigratie bevorderen.
- Extra poging: veel koppels herhalen de inseminatie 12 uur later voor een hogere kans.
Waarom werkt het – de wetenschap erachter
- Timing is alles: ovulatietesten detecteren de LH-piek; dit is het optimale moment.
- Motiliteit behouden: vers sperma moet binnen 60 minuten worden ingebracht en bij lichaamstemperatuur blijven.
- Hygiëne = succes: steriele hulpmiddelen voorkomen infecties én schade aan sperma.
- Stress-management: chronische stress verlaagt de vruchtbaarheid. Neem tijd voor ontspanning.
Vers vs. ingevroren sperma
Cryopreservatie bij –196 °C veroorzaakt kristalvorming en osmotische stress; na ontdooien is de beweeglijkheid vaak 30–50 % lager. Een betrouwbare, gescreende donor met vers sperma levert doorgaans betere resultaten en lagere kosten op.
Kostenoverzicht (2025)
- Zelfinseminatie thuis: € 15–40 voor materiaal per cyclus
- Donorsperma via spermabank: € 500–1.200 per rietje (+ opslag en verzendkosten)
- IUI in kliniek: € 350–1.000 per cyclus
- IVF/ICSI: € 3.000–4.500 per poging, exclusief medicatie
Juridische kanttekeningen
In Nederland geldt de Wet donorgegevens Kunstmatige Bevruchting (WDKB): kinderen hebben vanaf 16 jaar recht op de identiteit van de donor. Bij een bekende donor is het raadzaam een notarieel donorcontract op te stellen om gezag, alimentatie en privacy te regelen. Zonder formele afspraken kan de donor in theorie juridisch vader worden – de rechter kijkt naar het belang van het kind.
Wanneer moet je medische hulp zoeken?
Volgens de WHO gelden de volgende richtlijnen als algemene aanbevelingen:
- Onder de 35 jaar: Raadpleeg een vruchtbaarheidsspecialist als je na 12 maanden nog niet zwanger bent.
- Vanaf 35 jaar: Medisch advies wordt al na 6 maanden aanbevolen, omdat de vruchtbaarheid dan aanzienlijk afneemt.
- Direct advies: Bij een onregelmatige cyclus, geen eisprong of bekende aandoeningen (zoals endometriose, PCOS, schildklierproblemen), raadpleeg je best tijdig een arts.
Ervaring: bij wie is het gelukt?
“Na drie pogingen met de beker-methode was ik zwanger. De sleutel was perfecte timing. Ik volgde mijn LH-piek met digitale ovulatietesten en deed telkens twee inseminaties binnen 24 uur. Ik was verbaasd hoe eenvoudig en effectief het kon zijn – zonder medische hulp.”
Conclusie
Zelfinseminatie is een laagdrempelige en controleerbare route naar zwangerschap. Met correcte ovulatietiming, steriel materiaal en duidelijke juridische afspraken kan de methode verrassend effectief zijn. Blijft een zwangerschap uit, dan zijn IUI of IVF logische vervolgstappen om met een specialist te bespreken.